Đối với một số người, coronavirus (COVID-19) có thể gây ra các triệu chứng kéo dài vài tuần hoặc vài tháng sau khi đã hết nhiễm virus. Đây đôi khi được gọi là hội chứng sau COVID-19 hoặc “COVID kéo dài”. Đây là một di chứng hậu Covid rất đáng lo ngại, ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ của người bệnh cả về thể chất lẫn tâm thần.
Vấn đề về sức khỏe thời kỳ hậu Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của mỗi cá nhân
Di chứng hậu Covid là gì?
Thời gian phục hồi COVID-19 là khác nhau đối với mỗi người. Nhiều người cảm thấy tốt hơn trong vài ngày hoặc vài tuần và hầu hết sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng 12 tuần. Nhưng đối với một số người, các triệu chứng có thể còn kéo dài hơn và kèm theo một số các di chứng hậu Covid khác.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố định nghĩa chính thức đầu tiên về tình trạng hậu COVID-19 (post COVID-19 condition). Theo đó, tình trạng này xảy ra ở những người có tiền sử nhiễm virus SARS-CoV-2 với các triệu chứng kéo dài ít nhất 2 tháng mà không thể giải thích bằng chẩn đoán thay thế. Tình trạng này có thể khiến sức khỏe người bệnh bị giảm sút kéo dài, có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng quay trở lại làm việc hoặc tham gia các hoạt động xã hội. Di chứng hậu COVID-19 ảnh hưởng đến cả sức khỏe tâm thần và thể chất của người bệnh, có thể gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho bản thân, gia đình và cho xã hội.
Khả năng mang các di chứng hậu Covid này dường như không liên quan đến việc bạn có dấu hiệu đầu tiên như thế nào. Kể cả những người ban đầu có các triệu chứng nhẹ vẫn có thể gặp vấn đề di chứng lâu dài.
Di chứng hậu Covid có những biểu hiện như thế nào?
Có rất nhiều triệu chứng bạn có thể gặp phải liên quan đến hậu COVID-19. Một thống kê cho thấy có tới hơn 200 biểu hiện bất thường ở những người đã có tiền sử mắc SARS-CoV-2. Nhưng các triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng hậu Covid kéo dài bao gồm:
- cực kỳ mệt mỏi
- khó thở
- đau hoặc tức ngực
- các vấn đề về mất trí nhớ và giảm khả năng tập trung
- Hội chứng sương mù não và suy giảm nhận thức
> Xem thêm: Sương mù não và tác động lên hệ thần kinh của Covid-19
- khó ngủ (mất ngủ)
- tim đập nhanh hoặc hồi hộp đánh trống ngực
> Xem thêm: SARS-CoV-2 gây tổn thương mạch máu như thế nào
- chóng mặt
- đau khớp
- trầm cảm và lo âu là những di chứng hay gặp nhất của rối loạn tâm thần kinh hậu Covid
> Xem thêm: Sức khỏe tâm thần là gì
- ù tai, đau tai
- cảm thấy buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, chán ăn
- nhiệt độ cao, ho, nhức đầu, đau họng, thay đổi khứu giác hoặc vị giác
- phát ban trên da
- rối loạn thần kinh thực vật
Xem video Bs. Nguyễn Huy Hoàng giải thích chứng rối loạn thần kinh thực vật sau tiêm Vắc xin hoặc hậu Covid-19
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng của bạn và tác động của nó lên cuộc sống của bạn. Bác sĩ có thể đề xuất một số xét nghiệm để tìm hiểu thêm về các triệu chứng của bạn và loại trừ những thứ khác có thể gây ra chúng:
- xét nghiệm máu
- kiểm tra huyết áp và nhịp tim của bạn
- chụp X-quang ngực
Một số di chứng hậu Covid cần quan tâm đặc biệt
Rối loạn tâm thần kinh hậu Covid
Tỷ lệ mắc các vấn đề thần kinh liên quan đến COVID-19 trong giai đoạn cấp tính và bán cấp tính của bệnh là 35–85%. Mọi người thường báo cáo rối loạn nhận thức hoặc trí nhớ, đau đầu, mất khứu giác hoặc vị giác và đau cơ. Các chẩn đoán thần kinh cấp tính bao gồm bệnh não, mê sảng, bệnh mạch máu não, động kinh, bệnh thần kinh và bệnh cơ. Các vấn đề ít được báo cáo hơn bao gồm cử động bất thường, kích động tâm lý, ngất và rối loạn chức năng tự chủ.
Các biến chứng do nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm não khử myelin cấp tính, bệnh não hoại tử cấp tính, viêm cấp tính khử myelin. Bệnh viêm đa dây thần kinh và các biểu hiện thần kinh nghi ngờ tự kháng thể, đã được ghi nhận trong một nghiên cứu hồi cứu nhỏ.
Nhiều người xuất hiện các dấu hiệu bất thường về thần kinh khi mới dưới 65 tuổi
Một cuộc khảo sát trực tuyến có sẵn bằng chín ngôn ngữ, cho kết quả một tỷ lệ đáng kể những người đã mắc COVID-19 xác nhận các vấn đề về thần kinh vẫn tồn tại trong 3–6 tháng sau khi mắc bệnh. Các triệu chứng bao gồm trí nhớ hoặc rối loạn nhận thức, khó chịu sau gắng sức hoặc mệt mỏi, mất ngủ và các rối loạn giấc ngủ khác, nhức đầu và mất khứu giác hoặc hương vị. Khoảng 30% trong số những người ở độ tuổi 30–59 cho biết bị rối loạn nhận thức cảm thấy không thể hoạt động nghiêm trọng trong công việc.
Mặc dù một số người được hỏi chỉ ra rằng các triệu chứng thần kinh của họ dần dần được cải thiện theo thời gian, nhưng những người khác mô tả mô hình tái phát và thuyên giảm đáng lo ngại. Các yếu tố kích hoạt như hoạt động thể chất, gắng sức, căng thẳng cảm xúc và kinh nguyệt. Trong số những người được hỏi có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 nhưng không phải nhập viện, các vấn đề về thần kinh vẫn tồn tại sau 3-9 tháng kể từ ngày nhiễm bệnh bao gồm chóng mặt, trầm cảm, rối loạn trí nhớ và nhận thức cũng như rối loạn vị giác hoặc khứu giác; nhiều người có dấu hiệu thần kinh mới dưới 65 tuổi.
> Xem thêm: Covid-19 ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần như thế nào
Các di chứng về tim mạch
Trái ngược với sự khác biệt được thấy trong tỷ lệ mắc bệnh được báo cáo, yếu tố nguy cơ bị di chứng hậu COVID liên quan đến tim mạch có xu hướng khá nhất quán: giới tính nữ, tuổi cao, béo phì, hen suyễn, sức khỏe chung kém, sức khỏe tâm thần kém trước đại dịch, yếu tố xã hội học kém nổi lên như những yếu tố quyết định quan trọng qua một số nghiên cứu. Đặc biệt, tác động của việc cấm cửa trên toàn quốc, làm việc từ xa và hạn chế hoạt động thể chất đối với xu hướng dân số ngày càng béo phì đã có từ trước với chế độ ăn uống thiếu cân bằng và mô hình hoạt động thể chất là đáng chú ý.
Hiện nay người ta đã chứng minh rõ ràng rằng béo phì và các yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim mạch khác thường thúc đẩy chứng viêm và rối loạn chức năng nội mô, có thể làm giảm dự trữ chuyển hóa tim và ngưỡng đối với các triệu chứng gắng sức. Nhất quán với điều này, nhiều nghiên cứu dân số đã ghi nhận mối liên hệ độc lập giữa béo phì và hội chứng COVID kéo dài. Thompson và cộng sự trong một tiền nghiên cứu trên 6907 bệnh nhân (tuổi trung bình 19–63 tuổi), báo cáo rằng thừa cân hoặc béo phì có liên quan đến khả năng mắc COVID kéo dài cao hơn 25% so với những người không thuộc nhóm này. Tương tự, Sudre và cộng sự báo cáo rằng những bệnh nhân có các triệu chứng kéo dài có nhiều khả năng bị béo phì hơn những người không có.
Các triệu chứng tim phổi bao gồm đau ngực, khó thở, mệt mỏi và các biểu hiện tự phát như nhịp tim nhanh tư thế đứng thường gặp và có liên quan đến khuyết tật đáng kể, lo lắng tăng cao và nhận thức cộng đồng. Một loạt các bất thường về tim mạch đã được báo cáo ở những bệnh nhân ngoài giai đoạn cấp tính bao gồm viêm cơ tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn chức năng thất phải và loạn nhịp tim. COVID-19 được dự đoán sẽ làm thay đổi quỹ đạo lâu dài của nhiều bệnh tim mãn tính vốn có nhiều ở những người có nguy cơ mắc bệnh nặng.
> Xem thêm: Di chứng tim mạch cấp tính ở người bệnh Covid-19
Điều trị và hỗ trợ di chứng hậu Covid như thế nào
Bác sĩ sẽ nói chuyện với bạn về sự chăm sóc và các hỗ trợ có thể bạn cần. Bạn có thể được cho lời khuyên về cách quản lý và theo dõi các triệu chứng của bạn tại nhà.
Nếu các triệu chứng gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của bạn, bạn có thể được giới thiệu đến một cơ sở dịch vụ phục hồi chức năng chuyên khoa hoặc một dịch vụ chuyên về các triệu chứng cụ thể mà bạn có.
Các dịch vụ này có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn và giúp bạn phục hồi.
Bên cạnh đó, nhân viên y tế sẽ hướng dẫn các bài tập dưỡng sinh (tập thở, tập vận động phù hợp từng người bệnh); vật lý trị liệu; thực dưỡng (được hướng dẫn/chế biến các món ăn bài thuốc giúp bồi bổ, phục hồi sức khỏe sau nhiễm COVID-19 phù hợp với cá nhân từng người)
Xin đừng chủ quan với các di chứng hậu Covid, hãy tiếp tục theo dõi chuyên đề “Các vấn đề hậu Covid – HOT” để biết được các nhà khoa học trên thế giới đã phát hiện ra cách thức một đại dịch thế kỷ tác động lên sức khỏe cả về thể chất và tinh thần lâu dài lên con người như thế nào !!
TPBVSK Neurocard Max có chứa hoạt chất Bacopa Monnieri (Bacomind®) và Omega 3 (VIVOMEGA®) giúp hỗ trợ phòng ngừa các tác hại do lo lắng, căng thẳng gây nên. Để được tư vấn kỹ hơn, vui lòng để lại thông tin và câu hỏi ở phía dưới.
Nguồn: Thời báo thuốc và sức khỏe Hoa Kỳ
