Omega-3 và bệnh Alzheimer

By Dr. Osman Shabir, PhD Reviewed by Dr. Liji Thomas, MD

Sự suy giảm nồng độ DHA đã được quan sát thấy ở bệnh nhân Alzheimer trong các khu vực của não liên quan đến nhận thức và trí nhớ, cụ thể là hồi hải mã và vỏ não trước. Do đó, một chế độ ăn giàu axit béo omega-3 (giàu DHA; dầu cá) có thể có lợi trong việc phục hồi hiệu suất nhận thức và chức năng não.

Omega-3 là gì?

Omega-3 là một nhóm các axit béo đa chuỗi dài không bão hòa rất quan trọng cho hoạt động bình thường của cơ thể và cho sức khỏe tối ưu. Có 3 axit béo omega-3 chính: axit docosahexaenoic (DHA) & axit eicosapentaenoic (EPA) được tìm thấy trong dầu cá và hải sản, cũng như axit α-linoleic (ALA) được tìm thấy trong dầu thực vật, ví dụ: dầu hạt lanh và dầu óc chó.

Con người (trong số các động vật có vú khác) không thể sản xuất axit béo omega-3 một cách tự nhiên và phải thu nhận chúng thông qua chế độ ăn uống. Trong não, DHA là axit béo phong phú và quan trọng nhất và cần thiết cho sức khỏe tế bào thần kinh, dẫn truyền khớp thần kinh và tính toàn vẹn của màng.

Có bằng chứng nào về việc bổ sung Omega-3 ngăn ngừa bệnh Alzheimer’s không?

Các nghiên cứu liên quan:

• Study finds new clues to explain how Alzheimer’s disease spreads in the brain
• High fat diet exacerbates Alzheimer’s disease in mouse model
• Expert highlights the progress and challenges in developing blood tests for Alzheimer’s disease

Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng việc bổ sung omega-3 có thể làm giảm tổng mức beta-amyloid trong não. Hơn nữa, một số nghiên cứu đã chỉ ra sự cải thiện nhận thức sau khi bổ sung omega-3 so với những người không bổ sung.

Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu này đều khảo sát việc bổ sung omega-3 trong thời gian dài (> 10 năm). Vì vậy, việc bổ sung lâu dài trước khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng là điều cần thiết.

Mặt khác, bổ sung omega-3 có thể có lợi nếu được dùng sớm hơn trước khi bệnh khởi phát khi chỉ bị suy giảm nhận thức nhẹ (bắt chước kết quả nghiên cứu trên động vật).

Omega-3 có thể giúp điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh Alzheimer’s không?

Bổ sung Omega-3 có thể hữu ích ở một mức độ nào đó đối với sức khỏe tim mạch nếu được dùng thường xuyên và ngay từ giai đoạn đầu của cuộc đời. Về vai trò của chúng trong điều trị bệnh Alzheimer, không có bằng chứng đáng kể trong lĩnh vực này, đặc biệt là khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn trung bình đến nặng. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy một vài tác dụng có lợi, cụ thể là làm chậm sự khởi phát của bệnh Alzheimer nếu omega-3 được dùng khi các triệu chứng chỉ ở mức độ nhẹ.

Như với bất kỳ nghiên cứu quan sát nào về tác dụng của các chất bổ sung tự nhiên hoặc thảo dược trong việc điều trị hoặc phòng ngừa bệnh tật, các nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên hơn là điều cần thiết, với kích thước mẫu đủ lớn.

Ví dụ, việc uống các loại thuốc khác chưa được kiểm tra ở bất kỳ bệnh nhân nào tham gia nghiên cứu. Những bệnh nhân này có thể đang sử dụng các loại thuốc AD đã được phê duyệt khác, và do đó bất kỳ tác dụng có lợi nào thực sự có thể được quy cho các loại thuốc này.

Nguồn

• Hooijmans et al, 2012. J Alzheimers Dis. 28(1):191-209.
• Canhada et al, 2018. Nutr Neurosci. 8:529-38.
• www.j-alz.com/content/can-omega-3-help-prevent-alzheimers-disease

Omega-3 là một loại axit béo không bão hòa đa (PUFA). Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa một số loại omega-3 với việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép các chất bổ sung và thực phẩm hiển thị nhãn với “công bố sức khỏe đủ tiêu chuẩn” cho hai loại omega-3 được gọi là axit docosahexaenoic (DHA) và axit eicosapentaenoic (EPA). Nghiên cứu cũng cho thấy việc hấp thụ nhiều omega-3 có thể làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức. Omega-3 chính trong não là DHA, được tìm thấy trong các màng chất béo bao quanh các tế bào thần kinh, đặc biệt là tại các điểm nối cực nhỏ nơi các tế bào kết nối với nhau.
Các lý thuyết về lý do tại sao omega-3 có thể ảnh hưởng đến nguy cơ sa sút trí tuệ bao gồm lợi ích của chúng đối với tim và mạch máu; tác dụng chống viêm; và hỗ trợ và bảo vệ màng tế bào thần kinh.
Hai nghiên cứu được báo cáo tại Hội nghị Quốc tế về Bệnh Alzheimer của Hiệp hội Alzheimer (AAICAD) năm 2009 cho thấy các kết quả khác nhau về những lợi ích có thể có của DHA:
• Nghiên cứu đầu tiên là một thử nghiệm lâm sàng lớn do liên bang tài trợ được thực hiện bởi Nghiên cứu Hợp tác về Bệnh Alzheimer (ADCS). Trong nghiên cứu ADCS, những người tham gia mắc bệnh Alzheimer từ nhẹ đến trung bình dùng 2 gam DHA mỗi ngày nhìn chung không tốt hơn những người dùng giả dược (không hoạt động, điều trị bằng thuốc). Dữ liệu chỉ ra một “tín hiệu” (bằng chứng sơ bộ nhưng không kết luận) rằng những người tham gia không có gen nguy cơ bệnh Alzheimer APOE-e4 có thể đã được hưởng một chút lợi ích. Cần nghiên cứu thêm để xác nhận liệu tín hiệu sơ bộ đó có hợp lệ hay không.
• Nghiên cứu thứ hai – Cải thiện trí nhớ với DHA (MIDAS) – thu hút người lớn tuổi bị suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi bình thường. Những người dùng 900 mg DHA mỗi ngày đạt điểm cao hơn một chút trong bài kiểm tra trí nhớ trên máy tính so với những người dùng giả dược. MIDAS được thực hiện bởi Martek Biosciences, nhà sản xuất DHA được sử dụng trong cả hai nghiên cứu.

(Nguồn: trích dẫn trong bài “Alternative Treatments” trên tạp chí Alzheimer’s Association)

Những cập nhật nghiên cứu gần đây về ảnh hưởng của axit béo Omega-3 trong bệnh Alzheimer

Các axit béo không bão hòa đa chuỗi dài trong chế độ ăn uống thuộc chuỗi omega (ω) -3, -6 hoặc -9. Cả hai nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng đã chứng minh tác dụng có lợi của axit béo ω -3 của dầu cá, Axit Eicosapentaenoic (EPA) và Axit Docosahexaenoic (DHA) giúp chống lại các bệnh tật ở người bao gồm các bệnh tim mạch và viêm khớp dạng thấp. Chúng được chuyển hóa theo con đường cyclooxygenase và lipooxygenase và cũng bởi các isozyme cytochrome P450. Tầm quan trọng sinh học của DHA đối với sự phát triển của não và võng mạc đã được khẳng định rõ ràng. Các nghiên cứu gần đây đã nêu bật tác dụng có lợi của axit béo ω-3 trong bệnh Alzheimer (AD), có thể là do các đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống nhiễm trùng và dưỡng thần kinh của chúng. Hiệu quả thu được bằng cách tiêu thụ một trong hai axit béo ω -3 riêng lẻ hoặc kết hợp. Tác dụng chống viêm có thể được quy cho việc giảm các cytokine và mức protein-1 monocytic chemotactic bằng cách ngăn chặn yếu tố hạt nhân-kappa B. Hơn nữa, chúng ức chế các hoạt động của cyclooxygenase-2 và nitric oxide synthase-2. Hoạt tính chống nhiễm trùng là do tỷ lệ Bax / Bcl giảm hoặc mức caspase 3. Chúng có thể tạo ra yếu tố phiên mã, sự biểu hiện qua trung gian của yếu tố hồng cầu nhân-2 của superoxide dismutase- 2 để tạo điều kiện cho tác dụng chống oxy hóa. Cả DHA và EPA đều có thể nâng cao mức độ yếu tố tăng trưởng thần kinh. Nhìn chung, chúng có lợi để cải thiện chức năng nhận thức trong AD rất nhẹ và rối loạn trầm cảm nặng. Mặc dù có những tác dụng hữu ích, các axit béo ω-3 rất dễ bị peroxy hóa. Bài viết đánh giá này thảo luận về cập nhật gần đây về vai trò của axit béo ω -3 trong AD.

Nguồn : tạp chí National Library of Medicine

Xem thêm các nghiên cứu về Omega-3 đối với hệ thần kinh tại đây

TPBVSK Neurocard Max có chứa hoạt chất Bacopa Monnieri (Bacomind®) và Omega 3 (VIVOMEGA®) giúp hỗ trợ phòng ngừa các tác hại do lo lắng, căng thẳng gây nên. Để được tư vấn kỹ hơn, vui lòng để lại thông tin và câu hỏi ở phía dưới.